TORNA TEZGAHI ÇEŞİTLERİ

TORNA TEZGAHI ÇEŞİTLERİ

Torna tezgahları yaptıkları işlere göre ya da konstrüksiyon yapılarına göre isimlendirilirler. Buna göre torna tezgahlarını aşağıda açıklandığı gibi isimlendirmek mümkündür.

- Dik Torna Tezgahları

- Revolver Torna Tezgahları

- Otomat (Index) Torna Tezgahları

- Çap (Hava) Torna Tezgahları

- Ağır İş  Torna Tezgahları

- CNC Torna Tezgahları

- Masa Tipi Torna Tezgahları

- Kam Mili Torna Tezgahları

- Krank  Mili Torna Tezgahları

- Kopya  Torna Tezgahları 

- Sıvama  Torna Tezgahları

1- Üniversal Torna Tezgâhları

Bu tür torna  tezgahlarında alın ve dış çap tornalama, konik tornalama, delik delme, delik büyütme ve işleme, diş açma, kılavuz ve rayba çekme, kanal açma, taşlama, dişli açma vb. pek çok toralama işlemi yapılabilir. Bu işlemlerin bazılarının gerçekleştirilebilmesi için özel aparatlara ihtiyaç vardır.

Bu konunun devamı için lütfen yeşil butona tıklayınız.   

 

2- Dik Torna Tezgâhları

Aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi bu tür torna tezgahlarında tezgah mili dikey konumdadır. Tezgah mili dikey pozisyonda olduğu için elbetteki ayna da dikey konumdadır. Özellikle büyük çaplı, çok ağır ancak boyları kısa olan iş parçalarının tornalanmasında kullanılırlar.  Böylece dönme sonucu meydana gelecek olumsuzlukların tezgah milini etkilemesi ortadan kaldırılmış olur. Ayna ve işlenen iş parçalarının büyük çaplı oluşu ve ağır olmaları nedeniyle yüksek devrilerde kullanılmazlar.

  

3- Revolver Torna Tezgâhları

Aşağıda şekilde görülen bu tür torna tezgâhlarında özellikle çubuk şeklinde ve çok sayıda seri olarak üretilmesi gereken parçalar imal edilir. Genellikle iş parçaları ayna yerine penslerle bağlanırlar. Bunun için pens aynası adı verilen özel aynalar kullanılır.

İş parçasının sökülüp bağlanması tezgâh mili durdurulmadan yapılır. Kesici takımlar revolver adı verilen altıgen döner aparata bağlanırlar. Bu döner  aparata kenar sayısı kadar kesici takım bağlanır.

Revolver aparat yatay konumda olabildi gibi dikey konumda da olabilir. Bu aparatın döndürülmesi elle yapıldığı için bu tür torna tezgâhlarına yarı otomatik (Semi Automatic) torna tezgâhları da denilir. Ayrıca tezgahın arabası üzerine de gang tipi kesiler de bağlanarak kanal açma, kesme, profil  tornalama ve pah kırma işlemleri yapılabilir.

 

 

4- Otomat Torna Tezgâhları  

Aşağıdaki şekilde görülen bu tür torna tezgâhlarına otomat ya da kam torna tezgâhları adı verilir. Günümüz CNC torna tezgâhlarının kam versiyonları da denilebilir.

 

Bu tür tezgâhlar çalışma sistemi olarak revolver torna tezgâhlarına benzerler. Aralarındaki en önemli farklılıklar bu tür tezgâhlarda her türlü hareketin (iş parçası sürme, iş parçasının çözülmesi/bağlanması, kesici takımların değiştirilmesi ve talaş kaldırma işlemleri) özel olarak tasarlanmış ve imal edilmiş olan kamlar yardımıyla yapılmasıdır.

Tezgâhta kullanılacak kamlar ilgili operasyona göre kam tasarımcıları tarafında çizilir ve çizilen bu şekle göre kamlar imal edilir. İmal edilen bu kamlar tezgâhın ana mili üzerindeki yerlerine takılırlar.

5- Hava (Çap) Torna Tezgahları

Büyük çaplı ancak fazla ağır olmayan iş parçalarının tornalanması için kullanılırlar. Tornalama çapı çok büyük olduğu için tezgâh fener mili kısmı ve gövde kısmı olarak 2 ayrı bölümdedir.  Büyük çapların tornalanabilmesi için ayna hizasında atölye zemini kazılır ve büyük çaplı iş parçasının çevirme çapını kurtarabilmesi sağlanır. Böylece iş parçasının yarı kısmı atölye zeminine açılmış olan çukurda döner. Bu tür tezgâhların tornalama çapları büyük olmasına rağmen tornalama boyları fazla uzun olmaz.  

   

6- Ağır İş Torna Tezgâhları   

Aşağıda şekilde görülen bu tür torna tezgahları boyları uzun ve normale göre büyük çaplı  iş parçalarının tornalanmasında kullanılırlar.

  

7- Sıvama Torna Tezgâhları

Alüminyum malzemelerden mutfak aletlerinin sıvama yöntemiyle imal edilmesinde kullanılan torna tezgâhlarıdır. Geçmişte yaygın olarak kullanılmalarına karşın günümüzde yavaş yavaş popülerliklerini yitirmektedirler.

 

8- Masa Tipi Torna Tezgâhları

Küçük iş parçalarının tornalanmasında kullanılan tezgâhtır. Tezgâh boyutları küçük olduğu için masa üzerine monte edilerek kullanılır. Bu nedenle de masa tipi torna tezgâhı olarak isimlendirilir. Genellikle küçük çaplı, küçük boyutlu ve vuruntusuz iş parçalarının imalatında kullanılır.

 

9- Kam Torna Tezgahları
Kam milleri, motorların giriş ve çıkış sübaplarına kumanda ederler. İşte bu kam millerini imal etmek için kam torna tezgahları kullanılır. Kam torna tezgahında talaş, torna kalemleri ile kaldırılır. Çeşitli kam profilleri ve değişik işlemleri sonraya bırakılmadan bu tür tezgahlarda işlemek mümkündür. Üzerine çok sayıda  kesici takım bağlanabilir. Siper ve kopya mastarının eğrileri tarafından kumanda edilir. Her torna kalemi otomatik olarak tornalama işine göre parçaya uzaklaşıp yaklaşmak suretiyle hareket eder. Birkaç ara yatak kullanılırsa kam millerinin eğilmesi önlenmiş olur. Bu tornalarda sadece kam milleri işlendiğinden fener milinin yapısı basit yapılmış ve hızları sabittir.

 

10- Krank Mili Torna Tezgahları

Tıpkı kam torna tezgahları gibi özel amaçlı torna tezgahıdır. Tezgahın çalışma sistemi kam tornasına benzer.

 

11- Kopya Torna Tezgahları 

Belirli profildeki çok sayıda iş parçasının özdeş olarak imal edilmesi için kopya torna tezgahları kullanılır. Bu tezgahlara, önceden hazırlanan profile uygun mastarlar (şablonlar)hazırlanır. Bu mastarlar üzerinde gezen takip ucu, farklı oranlarda profilin şeklini kesici takıma hidrolik güç ile iletilir. Böylece iş parçasının profili çok kısa zamanda işlenmiş olur. Kopya tornalarında düzenli ve güçlü ilerlemeyi sağlamak ve sonsuz ayar imkanını elde etmek ancak hidrolik elemanlarla sağlanmaktadır. Çok karmaşık profilli iş parçalarının seri ve hassas olarak imalatı mümkündür.

 

12- Sırt Alma Torna Tezgahları 

Bu tür torna tezgahlarında sırt tornalaması sayesinde özellikle freze çakılarında gerekli kesme açısı elde edilir. Sırt alınmış dişler usulüne göre bilenirse kesici ağızların biçimleri değişmez. Freze çakılarına eksantrik olarak boşluk açısı vermek için kullanılan modül ve profil freze çakılarının sırtı bu tornalarda boşaltılarak boşluk açısı verilir. İyi düşünülmüş önemli bir tertibat yardımı ile kalem, kesme anında parçaya düzgün olarak ilerler ve geriye hareket eder. kesme esnasındaki ileri hareket, diş boşluğu sonunda nihayete erer. Bundan sonra yay kuvveti ile kalem ilk konumuna gelmek üzere geriye itilir.