FREZE TEZGAHI HESAPLAMALARI

FREZE TEZGÂHLARINDA HESAPLAMALAR

Freze tezgahlarında devir ve ilerleme hızı hesaplamalarının sağlıklı ve doğru olarak yapılabilmesi için öncelikle bazı terim ve tanımlamaların çok iyi bilinmesi gerekir. Bunlar;

- Kesme Hızı,

- Devir Sayısı,

- İlerleme

Konunun devamı için lütfen yeşil butona tıklayınız.   

Bu üç parametre talaşlı imalatta ideal kesme koşullarının sağlanması için son derece önemlidir. Bunun nedeni, ideal kesme koşulları sağlanmadığında elde edilen yüzey kalitesi, işleme zamanı, kesici takımın ömrü ve takım tezgâhının sağlıklı çalışması olumsuz olarak etkilenmektedir. Bu nedenle ideal kesme  parametrelerinin gerektiği şekilde ve doğru olarak belirlenmesi gerekir.

1- KESME  HIZI ve DEVİR SAYISI

Freze çakısı üzerindeki herhangi bir kesici ucun bir dakikada metre cinsinden aldığı yola kesme hızı denir. Birimim/dakika dır. Kesme hızı değeri kesici takım imalatçısı firmaların kataloglarından aşağıdaki kriterlere göre seçilir. Kesme hızı sert maden uçlarda HSS kesicilerin yaklaşık olarak 5 katı daha yüksektir.  

 

2- KESME HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

- İşlenecek olan malzemenin cinsi,

- Kesici takımın malzemesinin cinsi, 

- Freze tezgâhının gücü,

- Devir sayısı,

- İşlemenin cinsi (Kaba, orta, finiş)

- Kesicinin çapı,

- Kullanılacak olan kesme sıvısı

 

V - Kesme hızı (m/dakika)

N - Devir sayısı (Devir/Dakika)

π - 3.14

D - Freze çakısının çapı (mm)

Kesme hızı bize tezgah milinin döndürüleceği devir sayısının hesaplanması için gereklidir. Yukarıda da görüldüğü gibi kesme hızı formülünden yola çıkılarak devir sayısı (N)  formülünü elde edilmiştir.

Örnek - 1

Bir freze tezgâhında kullanılacak olan HSS freze çakısının çapı 32 mm, işlenecek malzemenin cinsi çelik olduğuna göre tezgaha verilecek devir sayısını hesaplayınız?

Verilenler                               İstenenler                 Çözüm

D = 32 mm                              N = ?                         N = Vx1000/πxD

V = 42 m/dakika (HSS)                                             N = 42x1000/3.14x32

                                                                                  N = 42000/100.48

                                                                                  N = 418 devir/dakika

Örnek - 2

Aynı iş parçamızı işlemekte kullanılacak olan freze çakısının sert maden olduğunda  tezgaha verilecek devir sayısını hesaplayalım.

Verilenler                                      İstenenler              Çözüm

D = 32 mm                                     N = ?                     N = Vx1000/πxD

V = 240 m/dakika (Sert maden)                                   N = 240x1000/3.14x32

                                                                                     N = 240000/100.48

                                                                                     N = 2388 devir/dakika

Örneklerde görüldüğü gibi kesici takımın kalitesi yani kesme hızı arttıkça devir sayısı da orantılı olarak artmaktadır.

3 - İLERLEME

İlerleme, iş parçasının kesme esnasında bir dakikada mm cinsinden aldığı yola denir.  

4- İLERLEMEYE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

- İşlenen malzemenin cinsi,

- Talaş derinliği,

- Tezgahın devir sayısı,

- Kullanılan kesici takımın cinsi,

- Frezeleme işleminin cinsi (Silindirik, alın vb.)

- Elde edilecek yüzey kalitesi.

Freze tezgahlarında kullanılan kesici takımlar çok uçlu takımlardır. Freze takımlarında ilerleme değerleri takım başına değil de uç başına verilir. Bu değerler kesici takım imalatçılarının kataloglarından seçilir. Bunun nedeni uç sayısı az olan kesicilerin ilerleme değerleri az, uç sayıları çok olan kesicilerin ilerleme değerleri ise daha yüksek olur.

 

F  - İlerleme (mm/dakika)

Fz - Uç başına ilerleme (mm/uç)

Fn - Kesici uç sayısı

Örnek - 3

Yukarıdaki örneklerimizde (Örnek - 1 ve Örnek - 2) kesicimizin uç sayısı4 ve herbir uç için önreilen ilerleme miktarı 0.15 mm/uç olduğuna göre kesici takıma verilmesi gereken  dakikadaki ilerleme miktarlarını bulunuz?

Önce bir devirdeki ilerlemeyi buluruz. Bulduğumuz bu ilerlemeyi daha sonra devir sayısı ile çarparak dakikadaki ilerlemeyi buluruz. 

Verilenler                                   İstenenler                           Çözüm

N = 418 devir/dakika                  F = ? mm/devir                    F = FzxFn

Fz = 0.15 mm/devir                    Fd = ? mm/dak.                   F = 0.15x4

Fn = 4                                                                                     F=0.6 mm devir

                                                                                               Fd = FxN

                                                                                               Fd = 418x0.6

                                                                                               Fd = 250 mm/dak.

Örnek - 4

Verilenler                                 İstenenler                             Çözüm

N = 2388 devir/dakika                F = ? mm/devir                    F = FzxFn

Fz = 0.15 mm/devir                   Fd = ? mm/dak.                    F = 0.15x4

Fn = 4                                                                                     F=0.6 mm devir

                                                                                               Fd = FxN

                                                                                               Fd = 2388x0.6

                                                                                               Fd = 1432 mm/dak.

5 - ZAMAN HESABI

Freze tezgahlarında işleme zamanı toplam uzunluğun ilerleme hızına bölünmesiyle bulunur. Burada unutulmaması gereken toplam frezleme uzunluğu hesaplanırken kesici takımın iş parçasına giriş ve çıkıştaki miktarları mutlaka eklenmelidir. Bu miktarlar en az kesici takım çapının yarısı kadardır.

 

T  - İşleme zamanı (dakika)

Lt - İşleme uzunluğu (mm)

L1 - Kesici takım giriş mesafesi (yarıçap kadar mm)

L2 - Kesici takım çıkış mesafesi (yarıçap kadar mm)

Fd - İlerleme miktarı (mm/dakika)

Örnek - 5

Yukarıdaki 3 nolu örneğimizde toplam frezeleme uzunluğu 350 mm olsun. Buna göre işleme zamanını hesaplayalım?

Verilenler                                 İstenenler                Çözüm

D = 32 mm                                T = ? dakika              T = (Lt+ L1+ L2)/ Fd

Fd = 250 mm/dak.                                                      T = (350+16+16)/250

Lt = 350 mm                                                               T = 382/250

L1 = 16 mm                                                                T = 1.5 dakika

L2 = 16 mm              

                                                

Örnek - 6

Aynı hesaplamayı bu sefer 4 nolu örneğimize göre yapalım. Toplam frezeleme uzunluğu yine 350 mm olsun.

Verilenler                                 İstenenler                Çözüm

D = 32 mm                               T = ? dakika             T = (Lt+ L1+ L2)/ Fd

Fd = 1432 mm/dak.                                                   T = (350+16+16)/1432

Lt = 350 mm                                                             T = 382/1432

L1 = 16 mm                                                              T = 0.25 dakika

L2 = 16 mm                            

Bu web sayfasındaki yazılı ve görsel bütün bilgilerin yayın hakları Hamit ARSLAN' a aittir. Hamit ARSLAN' ın yazılı izni olmaksızın kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz, kopya edilemez, elektronik, mekanik, dijital, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemiyle çoğaltılamaz ve yayınlanamaz.


Facebook Twitter Google+ LinkedIn Pinterest Addthis